Wróć

Obowiązek alimentacyjny – wysokość świadczenia na małoletniego


W niniejszym artykule omówiony zostanie zakres świadczeń alimentacyjnych, a przede wszystkim przesłanki, którymi kieruje się Sąd ustalając wysokość świadczenia alimentacyjnego.

Zgodnie z art. 135 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego:

  • 1. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
  • 2. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Zakres obowiązku alimentacyjnego – usprawiedliwione potrzeby uprawnionego

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy od dwóch czynników: rozmiarów usprawiedliwionych niezaspokojonych potrzeb wierzyciela oraz zarobkowych i majątkowych możliwości ich zaspokojenia przez dłużnika.

Potrzeby usprawiedliwione to takie, których zaspokojenie pozwala uprawnionemu żyć w warunkach odpowiadających jego wiekowi, stanowi zdrowia, wykształceniu itp. Katalog owych potrzeb jest sprawą indywidualną. Niezaspokojone potrzeby wierzyciela można uznać za usprawiedliwione (a jego sytuację prawną za uzasadniającą wystąpienie do sądu o alimenty), jeżeli nie potrafi on ich zaspokoić samodzielnie pomimo podejmowania w tym zakresie starań. Ponadto należy wskazać, iż świadczenie alimentacyjne, co do zasady ma charakter przejściowy, służący usamodzielnieniu, jeżeli jest to możliwe, osoby uprawnionej.

Zakres obowiązku alimentacyjnego – możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego

Obciążenie danej osoby obowiązkiem dostarczania środków utrzymania zależy od tego, czy ma ona możliwości zarobkowe i majątkowe, aby obowiązkowi takiemu sprostać. Jeżeli takowych możliwości nie ma, wówczas obowiązek alimentacyjny nie powstanie, a powstały wcześniej, może wygasnąć.

Możliwości zarobkowe to w typowej sytuacji przede wszystkim te, które są konsekwencją podejmowania przez osobę zobowiązaną zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Poza wynagrodzeniem za pracę pułap możliwości zobowiązanego wyznaczają wszelkiego rodzaju premie, dodatki do wynagrodzenia, nagrody, świadczenia z funduszu socjalnego itp., a także kwoty uzyskane na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak na przykład zlecenie, o dzieło, najem itp. (wytyczne SN – 1987, teza VI). Przy ocenie, czy i w jakim rozmiarze, dana osoba może zostać obciążona obowiązkiem alimentacyjnym, istotna jest bowiem nie tyle jej aktualna sytuacja majątkowa i zarobkowa, lecz właśnie to, jaka ta sytuacja mogłaby być, gdyby wykorzystano wszelkie sposoby na osiągnięcie możliwie wysokiego pułapu zarobków i posiadanego majątku (orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., III CR 212/58, OSN 1960, nr 2, poz. 48). Możliwości zarobkowe zobowiązanego są determinowane jego wiekiem, stanem zdrowia, przygotowaniem zawodowym, wykształceniem, ale także możliwością zdobycia pracy w regionie, w którym mieszka, jak i możliwością opuszczenia tego regionu w poszukiwaniu pracy, i wieloma innymi czynnikami.

Forma świadczeń alimentacyjnych

Dostarczanie alimentów może nastąpić w drodze zapłaty określonej kwoty pieniędzy (cyklicznie, z reguły raz w miesiącu) lub w naturze, w szczególności w formie osobistych starań o osobę uprawnionego, czy też poprzez przyjęcie go do mieszkania itp.

Jeżeli chodzi o świadczenia pieniężne, to sąd, orzekając o zakresie obowiązku alimentacyjnego, określa konkretną ich kwotę. Może jednak również określić wysokość alimentów poprzez wskazanie ułamka kwoty miesięcznych dochodów osiąganych przez zobowiązanego.

adw. Marek Bartkowiak

Wspólnik w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Bartkowiak Kosewski spółka cywilna

sekretariat@bksc.pl