Po śmieci zawsze pojawia się obowiązek rozdzielenia majątku pozostałego po osobie, która odeszła z tego świata. Możliwe jest to w drodze dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Pierwszeństwo stosowania ma zawsze prawidłowo sporządzony testament, a prawo spadkowe jasno określa metody postępowania. Najważniejsza w aspekcie dziedziczenia majątku jest ostatnia wola zmarłego. Musi zostać zrealizowana zgodnie z zapisami znajdującymi się w testamencie.
Czym jest testament?
Testament to czynność prawna, dzięki której dana osoba może określić losy swojego majątku na wypadek śmierci. Należy go traktować również jako dokument, w którym znajduje się oświadczenie woli zmarłej osoby co do rozdzielenia majątku po jego śmierci.
Testament to specyficzna czynność prawna, ponieważ ma zastosowanie na wypadek śmierci, co oznacza, że w momencie sporządzania nie wywołuje żadnych skutków. Pojawiają się one dopiero po śmierci osoby, która jest jego głównym mocodawcą.
Sporządzanie testamentu – poradnik
Testament musi mieć charakter mortis causa, czyli ze skutkami na wypadek śmierci, ale jednocześnie jest związany z czynnością jednostronną. Musi zostać sporządzony przez jedną osobę i nie przyjmuje formy umowy. Ma także formę odwołalną, co oznacza, że można go odwołać lub zmienić przed śmiercią.
Skuteczność testamentu zależy od przestrzegania zapisów formalnych, w trakcie jego sporządzania. Jeżeli wystąpią sprzeczności z przepisami ustawy, może okazać się nieważny. Trzeba mieć świadomość, że rozporządzenie majątkiem jest możliwe tylko i wyłącznie przez testament. W prawie polskim nie ma żadnych zapisów dających wyjątki i pozwalających na zawarcie umowy o losach spadku po śmierci.
Rodzaje testamentów
Testament należy sporządzić w sposób przewidziany przez przepisy polskiego prawa, z zachowaniem wszystkich warunków formalnych. Dostępne są przede wszystkim dwa rodzaje testamentów: zwykłe i szczególne.
Testamenty zwykłe
Sporządzić może je każda osoba, która posiada zdolność testowania, czyli może sporządzić ważny testament. Musi być, w momencie jego spisywania, poczytalna, mieć ukończony 18 rok życia, czyli zdolność do czynności prawnych. Rodzajami testamentu, które można wymienić w tej kategorii, są:
- testament holograficzny – testament własnoręczny, sporządzony w całości pismem ręcznym, opatrzony datą i podpisem;
- testament notarialny – w celu sporządzenia testamentu należy umówić się z notariuszem, ale jest o wiele bezpieczniejszą i pewniejszą formą określenia zasady dziedziczenia. Notariusz w formie aktu notarialnego ma obowiązek go przechowywać;
- testament alograficzny – rzadko spotykany, ze względu na konieczność załatwiania formalności w urzędzie.
Testamenty szczególne
Przyjmują specyficzną formę, np. wyrażenia woli ustnie, sporządzenia na polskim statku morskim, powietrznym lub wojskowym. Aby mogły mieć zastosowanie, należy nie tylko spełnić wymagania formalne, ale również wziąć pod uwagę, czy istnieją przesłanki dodatkowe m.in. obawa rychłej śmierci.
Jak sporządzić testament?
W treści testamentu muszą pojawić się określone zapisy, z uwagi na podwyższony stopień formalności dokumentu. Poza tym, że polskie prawo daje bardzo dużą swobodę testamentową, pewne zapisy muszą pojawić się zawsze. Spadek po śmierci bez żadnych wątpliwości trafi wtedy do wyznaczonych przez osobę zmarłą krewnych lub innych wskazanych w dokumencie.
[Sprawdź: Prawo spadkowe Luboń i okolice]
Warunkiem koniecznym jest określenie osoby spadkobiercy. Można powołać jedną lub więcej. Ważne jest, aby zostały bardzo szczegółowo określone z imienia lub nazwiska, albo z zastosowaniem jednoznacznego określenia: mój najstarszy syn. Nie ma możliwości powołania osoby z zastrzeżeniem warunków czy terminów, jakie musi spełnić, aby otrzymać spadek.
Prawidłowe rozporządzanie majątkiem polega również na określeniu udziałów przez spadkodawcę, jakie przypadają każdemu ze spadkobierców. Może wydziedziczyć określone osoby, gdy występują do tego przesłanki.
Testament a spadkobiercy – podsumowanie
Podział majątku po śmierci na podstawie testamentu jest najbezpieczniejszą formą dającą gwarancję rodzinie, że pieniądze zostaną podzielone zgodnie z wolą zmarłego.